|
Poczuj si� jak ryba w wodzie Powszechnie uwa�a si� p�ywanie za jeden z najzdrowszych sport�w. Ruch w wodzie, po��czony z pokonywaniem znacznego jej oporu, harmonijnie kszta�tuje postaw� cia�a. Dowodem tego mog� by� zgrabne sylwetki, jakie obserwujemy u wi�kszo�ci os�b uprawiaj�cych ten pi�kny sport P�ywanie i �wiczenia w �rodowisku wodnym hartuj� organizm, zapobiegaj� zachorowani�, zwi�kszaj� wydolno�� organizmu i op�niaj� starzenie. W wodzie, zw�aszcza ch�odnej, organizm w kr�tkim czasie traci du�e ilo�ci ciep�a. W temperaturze 240 C utrata ciep�a ustroju po 15 minutach wynosi 418 d�uli, natomiast w temperaturze 120 C organizm traci 418 d�uli ju� po 4 minutach, w powietrzu w temperaturze 120 C utrata ciep�a tej samej warto�ci nast�puje dopiero po 1 godzinie. Tak wi�c, je�eli �wiczenie w �rodowisku wodnym odbywaj� si� systematycznie przez d�u�szy czas, organizm broni�c si� przed zbytnim ozi�bieniem uruchamia mechanizmy obronne. Z pomoc� umiej�tnego treningu i hartowania mo�emy ustr�j cz�owieka przystosowa� jak wykaza�y badania do d�ugiego (1,5 - 2 godz.) p�ywania nawet w wodzie o temperaturze 10 C i ni�ej. Hartuj�ca rola p�ywania zwi�ksza si� dzi�ki mechanicznym oddzia�ywaniem wody na cia�o. Op�ywanie cia�a przez wod�, spowodowane ruchem cia�a a w naturalnych zbiornikach dodatkowym ruchem wody, wzmacnia naczynia krwiono�ne sk�ry i umieszczone w niej zako�czenia nerwowe. Wszystko to aktywizuje ruchy naczy� krwiono�nych, poprawia przemian� materii, u�atwia przep�yw krwi i wzmacnia system nerwowy. Lepszy krwiobieg przyczynia si� z kolei do wydatniejszego zaspokojenia zapotrzebowania ustroju na tlen. Du�e potrzeby tlenowe ustroju w wodzie spowodowane s� przy�pieszeniem przemian materii w czasie p�ywania. Tak wi�c p�ywanie jest doskona�ym �rodkiem likwiduj�cym niedotlenienie ustroju. P�ywanie mo�e sta� si� doskona�ym zabiegiem hartuj�cym. Hartowanie poprzez p�ywanie jest wypr�bowanym skutecznym zabiegiem cho� nieumiej�tne stosowanie go daje wr�cz odwrotne rezultaty. Nadmierne d�ugotrwa�e ozi�bienie ustroju mo�e by� przyczyn� chor�b i przezi�bienia. Z punktu widzenia mo�liwo�ci motorycznych cz�owieka p�ywanie i �wiczenia w �rodowisku wodnym ma naj-wi�ksze szanse pozostania najbardziej masowym �rodkiem aktywno�ci ruchowej. Zdrowotna rola p�ywania zwi�zana jest z odmienno�ci� �rodowiska i zwi�zan� z tym specyfik� ruchu dost�pnego zar�wno dla niemowl�cia jak i dla cz�owieka w wieku starczym. Szczeg�lne korzystne mechaniczne dzia�ania wody wp�ywa na stan i rozwoju uk�adu oddechowego. Pozioma pozycja cia�a w wodzie w czasie p�ywania w du�ym stopniu u�atwia prac� serca. Ci�nienie wody na ca�� powierzchni� klatki piersiowej utrudnia zar�wno wdech, jak i wydech wykonywany do wody, jedynie wydech nad wod� jest u�atwiony. Przep�ywaj�c 800 - 1000 m cz�owiek wykonuje ok. 500 - 600 szybko powtarzaj�cych si� oddech�w z maksymalnym wdechem i wydechem. Taka liczba ruch�w klatki piersiowej systematycznie powtarzana powoduje znacznie wzmocnienie mi�ni oddechowych co powoduje zwi�kszenie pojemno�ci �yciowej p�uc. Osi�ga ona u p�ywak�w do 7000 cm3, a g��bokie i rytmiczne oddychanie uaktywnia ca�e p�uca. Oddychanie p�ywaka �pe�n� piersi�� przeciwdzia�a osadzaniu si� i rozwoju r�nych bakterii i wirus�w w szczytowych i innych partiach tkanki p�ucnej. Dlatego p�ywanie i �wiczenia w �rodowisku wodnym jest efektywnym sposobem zapobiegania chorobom p�uc i oskrzeli. W wodzie morskiej lub rzecznej znajduj� si� zwykle pierwiastki mineralne i chemiczne oddzia�uj�ce dodatnio na organizm p�ywaj�cego cz�owieka. Niemniej istnieje szereg przeciwwskaza� od uprawiana p�ywania i �wicze� w �rodowisku wodnym. W powy�szym opracowaniu m�wili�my, �e p�ywanie wydajnie przy�piesza krwiobieg. Wi�ksza masa krwi przep�ywaj�ca przez t�tnice p�ywaj�cego napotyka znaczny op�r w ich rozci�ganiu spowodowanym ci�nieniem wody. Pokonywanie tego oporu na obwodzie uk�adu t�tniczego przyczynia si� do zwi�kszenia ci�nienia krwi. Ci�nienie jest tym wi�ksze, im ni�sza jest temperatura wody (kurczenie si� naczy�). U os�b zdrowych znaczne powi�kszenie ci�nienia w czasie p�ywania nie budzi specjalnych obaw. Tak wi�c opr�cz warto�ci zdrowotnych do uprawiania p�ywania istniej� r�wnie� przeciwwskazania zdrowotne do uprawiania �wicze� fizycznych w �rodowisku wodnym. Chorzy na serce nie powinni p�ywa� bez uprzedniego zasi�gni�cia porady u lekarza. Ponadto p�ywanie obci��a uk�ad kr��enia, jak oddychania, dlatego te� osobom ze zmianami chorobowymi w p�ucach odradza si� uprawianie p�ywania. Poza chorobami uk�adu kr��enia i oddechowego, lekarze nie radz� uprawiania �wicze� fizycznych w �rodowisku wodnym w przypadku chor�b sk�ry, oczu, uszu, gard�a i nerek.
mgr sportu Ryszard Drzy�d�yk
|